Του ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΠΑ
Εχει η αριστερά εναλλακτική πρόταση για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση; Ποιο είναι το σχέδιο, με ποιες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις μπορεί να υλοποιηθεί; Και κατ' επέκταση μπορεί η ευρωπαϊκή αριστερά να διαμορφώσει μία νέα στρατηγική για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
Η «Κ.Ε.» θέτει τα ερωτήματα αυτά, σε μια προσπάθεια να φωτίσει τους προβληματισμούς και τις αναζητήσεις των κομμάτων και του κόσμου της αριστεράς, για τα αίτια που οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο αλλά και τις προτάσεις που θα μπορούσαν να μας βγάλουν απ' αυτό. Στο άνοιγμα αυτής της συζήτησης, επιχειρούμε μια συνοπτική καταγραφή ορισμένων κρίσιμων χαρακτηριστικών της αριστεράς, των εκλογικών της δυνάμεων στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και των τάσεων που διαγράφονται. Και βέβαια σε κάθε συζήτηση γύρω από την αριστερά μπαίνει το ερώτημα εάν υπάρχει προοπτική κοινής δράσης και συνεργασίας.
Ζητήσαμε από το ΚΚΕ και τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από ανένταχτους τις απόψεις τους και για το οικονομικό πρόβλημα και τα πολιτικά ζητήματα που αναδείχθηκαν στην πορεία.
- Ποια είναι η εναλλακτική λύση;
- Μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς το μηχανισμό του ΔΝΤ και της Ε.Ε.;
Η απάντηση του ΚΚΕ ήταν αρνητική, μας δηλώθηκε ότι δεν θέλει να συμμετάσχει στο διάλογο. Η πρόσκληση πάντως είναι ανοιχτή.
«Σήμερα αριστερό είναι ό,τι ενώνει, ό,τι κινητοποιεί. Κι ας μην έχουμε αυταπάτες. Μπορεί να υπάρξει και επαναστατική κατάσταση στην Ελλάδα. Αν η αριστερά είναι διασπασμένη και κατακερματισμένη, δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορεί να αξιοποιήσει ή να επηρεάσει τις καταστάσεις» (Γ. Δραγασάκης, «Η Αυγή», 2-5-2010).
Η έκκληση του κορυφαίου στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ απευθύνεται τόσο στο ΚΚΕ όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ, αφού στο εσωτερικό του η συνύπαρξη τάσεων, συνιστωσών και προσώπων κάθε άλλο παρά ειρηνική είναι. Απόδειξη το πανό που εμφανίζεται εσχάτως στις συγκεντρώσεις του, με το σύνθημα-αίτημα προς Τσίπρα και Αλαβάνο: «Αλέξη και Αλέκο δώστε τα χέρια για να τρέμει το σύστημα»! Ο Αλέξης και ο Αλέκος όμως δεν ανταλλάσσουν ούτε καλημέρα.
«Φυσική κατάσταση»
Η διάσπαση είναι κάτι σαν φυσική κατάσταση για την αριστερά. Οπως επισημαίνει ο καθηγητής Κ. Τσουκαλάς, «ο σοσιαλισμός τελεί και αναπαράγεται σε κατάσταση διαρκούς εσωτερικής, ιδεολογικής και πολιτικής έντασης. Αντίθετα με τη συντήρηση, που μπορεί να συντηρεί και να ανανεώνει το ενιαίο πρόσωπό της δίχως εμφανείς τριγμούς, τα πρόσωπά της αλλαγής είναι εξ ορισμού πολλά, ασύμβατα και αλληλοσπαρασσόμενα» («Το Βήμα», 23-9-2007).
Αν εξαιρέσουμε το ΕΑΜ και την ΕΔΑ, ενωτικά εγχειρήματα μεγάλης εμβέλειας, αλλά σε ιδιόμορφες συνθήκες, και την «Ενωμένη Αριστερά» το 1974, εκλογικό σχήμα μιας χρήσεως, πρέπει να φτάσουμε στο Δεκέμβρη του 1988 για να δούμε την εκδήλωση της σοβαρότερης προσπάθειας της αριστεράς για κοινό βηματισμό.
Το πείραμα του ενιαίου Συνασπισμού ξεκίνησε σε μια περίοδο που κατέρρεε ο υπαρκτός σοσιαλισμός και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βυθιζόταν στην ανυποληψία. Βάσιμη ήταν η ελπίδα ότι οι συσχετισμοί στην περιοχή της λεγόμενης προοδευτικής παράταξης θα μπορούσαν ν' ανατραπούν και η αριστερά, από φτωχός συγγενής και μόνιμος αιμοδότης των σοσιαλιστών, θα κατάφερνε να εγκατασταθεί στο κέντρο της πολιτικής σκηνής.
Στο κοινό πόρισμα ΚΚΕ -ΕΑΡ ο πήχης των προσδοκιών έμπαινε πολύ ψηλά: «Η μεγάλη, σύγχρονη, συνασπισμένη Αριστερά που φιλοδοξούμε να οικοδομήσουμε δεν αποτελεί ευκαιριακή υπόθεση. Είναι στόχος μακράς πνοής. Επιδιώκει να δημιουργήσει έναν συνασπισμό κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, με προοπτική εξουσίας». Το όνειρο δεν κράτησε ούτε τρία χρόνια.
Το ΚΚΕ διασπάστηκε στο 13ο Συνέδριό του, το 1991, το μισό στελεχικό δυναμικό και ένα υπολογίσιμο κομμάτι της βάσης του αποχώρησαν για να ενταχθούν στον Συνασπισμό και από τότε οι λέξεις «ενότητα» και «συνεργασία» με τους πρώην εταίρους πέρασαν στην «παρανομία». Την ίδια εποχή ο ΣΥΝ ταλαιπωρήθηκε από εσωτερικές διαμάχες που αφορούσαν το θέμα του προγραμματικού διαλόγου με τη σοσιαλδημοκρατία. Η αντιπαράθεση δεν έληξε αναίμακτα, αφού αρκετά στελέχη του μετακόμισαν στο ΠΑΣΟΚ.
Ενότητα υπό όρους
Το ΚΚΕ κατέστησε σαφές με την πολιτική του όλο το επόμενο διάστημα ότι η ενότητα θα προέκυπτε από τη συσπείρωση των ταξικών-λαϊκών δυνάμεων, με το ίδιο στο ρόλο της πρωτοπορίας, ενώ ο ΣΥΝ επιχείρησε με ανοίγματα σε ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς να διευρύνει την επιρροή του και να σταθεροποιηθεί στο χώρο ως η αριστερή εναλλακτική λύση. Η κατάληξη αυτής της προσπάθειας ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η καπιταλιστική κρίση και ο συμβιβασμός της κυβερνώσας σοσιαλδημοκρατίας με τον νεοφιλελευθερισμό επανέφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα της ενότητας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, στο πλαίσιο της πολιτικής του για τη συγκρότηση του «τρίτου πόλου» -όχι χωρίς αντιδράσεις από ένα τμήμα του- απευθύνει συνεχώς προτάσεις διαλόγου στο ΚΚΕ. Η άρνηση της ηγεσίας του ΚΚΕ ν' ανταποκριθεί χαρακτηρίζεται «εγκληματική πολιτική για το κίνημα» που οδηγεί «στις λογικές του σκαντζόχοιρου και σε συντηρητικές σεχταριστικές αναδιπλώσεις» (Ν. Βούτσης, «Η Αυγή», 9-5-2010).
«Εμείς δεν θα γίνουμε κομμουνιστές του γλυκού νερού», επιμένει η Αλέκα Παπαρήγα και «δεν πρόκειται να συνεργαστούμε με τα στελέχη που το 'βαλαν στα πόδια, εγκατέλειψαν το ΚΚΕ, συνεχίζουν να το πολεμούν και γονατίζουν μπροστά στην αστική τάξη για να πάρουν διαπιστευτήρια» (Δ. Αρβανιτάκης, «Ριζοσπάστης», 17-12-2008). Πρόκειται για τη θεωρία της «πισώπλατης μαχαιριάς». Καλούνται μάλιστα οι εργαζόμενοι «να μην παρασυρθούν από τα "αριστερά" προσωπεία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ γιατί είναι αφερέγγυος και φορέας σύγχυσης και υπονόμευσης της ταξικής συσπείρωσης και ενότητας του εργατικού λαϊκού κινήματος» (από την ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, 10-5-2010).
Με αυτά τα δεδομένα αναρωτιέται κανείς αν η φιλολογία περί συνεργασίας έχει βάση. Οι πιο αισιόδοξοι πάντως θυμίζουν ότι και το 1988 οι σχέσεις ΚΚΕ-ΕΑΡ ήταν εχθρικές. Τα γεγονότα όμως στον κόσμο και στην Ελλάδα, αλλά και η συναισθηματική πίεση των αριστερών ψηφοφόρων υποχρέωσαν τις ηγεσίες των δύο κομμάτων να συνεννοηθούν.
Του ΜΠΑΜΠΗ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΥ
Οι μεγάλες κρίσεις δεν συνεπάγονται απαραίτητα και ανάλογες πολιτικές ευκαιρίες. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την πορεία της ευρωπαϊκής αριστεράς. Πέρυσι, στον απόηχο της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, τα κόμματα που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά, κατέγραφαν στις ευρωεκλογές το χαμηλότερο ποσοστό τους από τη σύσταση της ομάδας το 1989.
Το ποσοστό των αριστερών κομμάτων της Ε.Ε. ήταν μόλις 4,8%, σχεδόν δύο μονάδες κάτω από τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Σε συνδυασμό με την επικράτηση των συντηρητικών κομμάτων έναντι των σοσιαλιστικών και την άνοδο της ακροδεξιάς, το αποτέλεσμα ερμηνεύτηκε ως ήττα της κεντροαριστεράς.
Η ομάδα δημιουργήθηκε το 1989 με πρωτοβουλία του Κ.Κ. Ιταλίας, της Ενωμένης Αριστεράς της Ισπανίας, του Σοσιαλιστικού Λαϊκού Κόμματος της Δανίας και του Συνασπισμού της Αριστεράς της Ελλάδας. Οι κρίσεις που χτύπησαν και τα τέσσερα κόμματα, οδήγησαν σε διασπάσεις και στην υποχώρηση των δυνάμεων της ευρωπαϊκής αριστεράς από την 3η θέση που βρισκόταν, μετά την σοσιαλδημοκρατική ομάδα και την ομάδα των συντηρητικών κομμάτων, στην 6η θέση σήμερα, κάτω από τους Φιλελεύθερους, τους Πράσινους και την Ομάδα των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.
Στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης τα αριστερά κόμματα είδαν τα ποσοστά τους να υποχωρούν, με εξαίρεση την Πορτογαλία και την Κύπρο. Το ρεκόρ αποχής που καταγράφηκε στις ευρωεκλογές (μόλις το 43% των πολιτών των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε. πήγε στις κάλπες) περιείχε μήνυμα δυσφορίας και προς τα αριστερά κόμματα. Για τη γαλλική και την ιταλική αριστερά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν άλλη μία ψυχρολουσία.
Το φαινόμενο, που είχε χαρακτηριστεί και ως πολιτικό παράδοξο την επομένη των ευρωεκλογών της 7ης Ιουνίου 2009, συνεχίζεται και σήμερα στο ντόμινο που ξεκίνησε με την κρίση του ελληνικού χρέους. Αν και όλα τα αριστερά κόμματα έχουν ως θέση αρχής την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και στάθηκαν αλληλέγγυα στην Ελλάδα, ο συσχετισμός δυνάμεων στα εθνικά κοινοβούλια δεν αφήνει περιθώρια να επηρεάσουν καθοριστικά τις εξελίξεις. Εκτός του ότι έχουν μικρές δυνάμεις στα εθνικά κοινοβούλια, στις περισσότερες χώρες οι δυνάμεις αυτές είναι και κατακερματισμένες.
Πού πάει η Αριστερά;
Στον αστερισμό της διάσπασηςΙστορική πρόκληση μια μεγάλη συμμαχίαΠανευρωπαϊκή κάμψηΜια διετία στο ασανσέρΟι διεργασίες στον εξωκοινοβουλευτικό χώροΟρθοπεταλιά 36 χρόνιαΤα καμπανάκια της ενότητας
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου